10.SAĞLIK HİZMETİ ÖZELLİKLERİNE İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRME
Ekonomistlerin piyasa mekanizması veya diğer bir başka modeli önerirken hedefleri; toplumun ihtiyaç ve isteklerinin maksimum düzeyde karşılanması ve kaynakların toplum için maksimum refahı sunacak şekilde harcanması olmaktadır. Piyasa ekonomisi bu hedef için bir model olmakla birlikte her türlü mal ve hizmet için uygunluğu henüz kanıtlanmamıştır.
Ekonomik sistemin yürütücüleri, ayırıcı özellikleri sebebiyle bir kısım mal ve hizmetlerin devlet ağırlıklı olarak üretilmesine izin vermektedir. Bu mal ve hizmetler ayırıcı özellikleri sebebiyle piyasada yeterli üretim ve dağıtım seviyesine ulaşamayacağı öngörülen mal ve hizmetlerdir. Devletin bu üretimleri, kamusal mal ve hizmet tanımları çerçevesinde değerlendirilmektedir.
Ayırıcı özelliklerin tanımlanması piyasa ekonomisi kurallarının işlemesine aykırı gibi gözükse de aynı zamanda piyasa mekanizmasına uygun alanların ayrıştırılması neticesini de vermektedir. Böylece bu ayrıştırma piyasa ekonomisi kurallarının yerleştirilmesi açılarından daha fazla imkân sağlamaktadır. Bu arada piyasa mekanizmasının dışarıda tuttuğu mal ve hizmet üretimleri için sürekli bir arayışı geçerli kıldığından da bahsedilebilir. Yani üretilmeleri için kamu yatırımları istenilen alanlar da sürekli yeniden ele alınmaktadır. Teknolojik imkân ve yeni pazarlama tekniklerinin taranması suretiyle bu alanların piyasa mekanizması içerisine alınması çalışmaları sürdürülmektedir. Buna göre, kamu tarafından ağırlıklı üretimleri devam eden alanlar ve bu arada sağlık hizmetleri de sürekli incelenmekte ve piyasa ekonomisi içerisinde özel sektör tarafından yeterli üretilmeleri mümkün kılınan kısımlar parça parça da olsa devredilmektedir. Bu sayede, bu mal ve hizmetlerin üretim ve dağıtımlarında etkinliğin ve kalitenin arttırılmasına çalışılmaktadır.
Yukarıda sayılanlar çerçevesinde, sağlık hizmetlerini piyasa ekonomisinin dışına çıkaran ayırıcı özelliklerin belirlenmesi çalışmaları, aslında bu alandaki üretimlerin piyasa mekanizması içerisine alınmasını engelleyen, asıl sorunların tespiti ve çözüm çalışmalarını içermektedir. Ayrıca bu çaba, ayrıştırılabilecek ve piyasa mekanizmasına dahil edilebilecek hizmet tipleri ya da branşları tespit etme sonucunu da doğurabilecektir. Elbette bütün bu çalışmaların amacı mutlak özelleştirme çabası değildir. Sadece mevcut teori ve uygulamada olan pratikler çerçevesinde daha kaliteli, etkin ve yaygın sağlık hizmetinin nasıl üretilebileceği bilgisine ulaşma çabasıdır.[18].
Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri Modülünde Kullanılan Kaynaklar
[1]World Health Organization, “Frequently Asked Question- What is the WHO definition of health?”, *Constitution of the World Health Organization as adopted by the International Health Conference, New York, 19 June - 22 July 1946; signed on 22 July 1946 by the representatives of 61 States, http://www.who.int/suggestions/faq/en/index.html Erişim:28.12.2008.
[4]Mehmet KARAFAKIOĞLU, Sağlık Hizmetleri Pazarlaması, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayını, İstanbul, 1998, s.108-109.
[6]Karafakıoğlu, a.g.e., s.108-109.
[7]Ayşegül MUTLU ve A. Kadir IŞIK, Sağlık Ekonomisine Giriş, Ekin Yayınları, Bursa, 2005, s:45-59.
[8]Sherman FOLLAND, Allen C.GOODMAN ve Miron STANO, The Economics of Health and Health Care, Fifth Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey, 2007, s.11-14.
[10] Güneri AKALIN, Kamu Ekonomisi, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2006, s.87
[11] Joseph E. STLİGTZ, Kamu Kesimi Ekonomisi, Çeviren: Ömer Faruk BATIREL, Marmara Üniversitesi Yayınları, Yayın No:59, İkinci Baskı, İstanbul 1994, s.99.
[12]Stephan J. Bailey, Public Sector Economics, Macmillan Press, Birinci Baskı, Londra, 1995, s.28.
[13]Akalın, a.g.e., s.90.
[14]Mutlu ve Işık, a.g.e., s:55.
[15]Inge KAUL, Pedro CONCEIÇAO (Editors), The New Public Finance, Oxford University Press, New York, 2006, s.612.
[16]Folland, Goodman ve Stano, a.g.e., s.12.
[18]Sayım.F., Sağlık Ekonomisi, Sağlık Kurumları İşletmeciliği Kitabında Bölüm, Seçkin Yayınları 2009 Ankara
