GİRİŞ
Yaklaşık elli yıl öncesine kadar finansal planlama ile ilgili faaliyetler çok sınırlı bir alanı kapsıyordu. Finansal yönetim ya da finanasal planlama gibi faaliyetler daha çok fon sağlama üzerine odaklanıyordu.
Günümüzde ise artık finansal planlama daha geniş kapsamlı ele alınmaktadır. Ülkemizde de finansal planlama işletmeler için bir planlı kalkınma stratejisi haline gelmiştir.
İşletmeler geleceği görme isteğinden dolayı tahmini bütçeler ve finansal planlamalar yaparlar. Dönem başında proforma bilanço ve gelir tablosu dönem sonunda ise bilanço ve gelir tablosuna bakarak hedefleri karşılaştırırlar.
Ekonomik hayatta firmalar geleceklerini ayrıntılı olarak planlarlar ve gelecekte değişen şartlara göre devamlı olarak yenilerler. İş hayatında en kötü yönetimlerden biri de geleceği görememe ve olaylar ortaya çıktığı zaman ani bir tutum takınma, nasıl isabetli hareket edileceği konusunda kararsız kalmadır. Bu sebeple geleceğin iyi bir planının yapılması, bu krizlerin yumuşak ve olumlu bir şekilde atlatılmasını sağlayacak firma krizden karlı çıkacaktır. (Okka, 2009, s. 166)
Bu çalışmada sizlere finansal planlama hakkında genel bilgi verilmekte olup finansal planlamanın işletmeler için niçin önemli olduğundan bahsedilmektedir. Öncelikle finansal planlama nedir ve finansal planlamayı kimler hangi yöntemler kullanarak yapar bu konular üzerinde duruluyor. Finansal planlama hangi kararların verilmesine yardımcı olur bunlara bakacağız. Finansal planlama yöntemlerinden proforma bilançonun öneminden ve bir örnek üzerinden proforma bilanço incelenmektedir. Daha sonra finansal planlama modelleri hakkında bilgi verilmektedir.
Planlamacıların dikkat etmeleri gereken konular da finansal planlama için önemlidir. Son olarak büyümenin dış finansman üzerindeki etkisi değerlendirilmekte ve konuyla ilgili değerlendirmeler yapılmaktadır.
1 FİNANSAL PLANLAMA
Planlama, en genel şekilde, firmalarda uzun dönemli amaç ve hedeflerin belirlenmesi ve bu amaçları gerçekleştirebilmek için ihtiyaç duyulan kaynakların ayrılarak, uygun faaliyet programlarının hazırlanmasıdır. (Akgüç, s. 163)
Öcal ise planlamayı şöyle tanımlar: Genel anlamda planlama, işletmenin tümünü ya da herhangi bir birimini ilgilendiren, gelecekteki hareket tarzı ilkelerini saptama süreci veya işlerin rastlantıya bırakılmayarak bir projeye göre yürütülmesi, kararların işe girişmeden önce alınması olarak tanımlanır. (Usta, 2008, s. 145)
Planın hazırlanmasındaki çıkış noktası satışların tahminidir. Satışlar doğru olarak nasıl tahmin edilecektir. Bu soru finansal yöneticinin en büyük handikabıdır. (Okka, 2009, s. 166)
Finansal plan, firmanın gelecekte nasıl davranacağını, hedeflerini, hareket tarzını belirleyen, gelecekteki alternatif yatırımlarının ve finansal kararlarının finansal yönden etkilerini değerlendiren ve şekillendiren sistematik bir yaklaşımdır. (Okka, 2009, s. 171)
Finansal planlama, finans yöneticileri için önemlidir. Çünkü finans yöneticileri işletmenin gelecekteki finansman ve yatırım kararlarının tüm etkilerini dikkate alırlar. İşletmelerin amacı karı maksimize etmek olduğundan bu amacı gerçekleştirmek için finansal planlamaya önem verilmesi gerekir. (Savcı, 2010, s. 241)
Akıllı finans yöneticileri gelecekteki yatırım ve finansman kararlarının tüm etkilerini göz önünde bulundururlar. Bu sürece finansal planlama ve sonucuna da finansal plan denir. Yatırım ve finansman kararları birbirine bağlıdır. Bu sebeple bu kararlar birbirinden bağımsız verilemez. Finansal planlama, yöneticileri zorlar. Neye zorlar? Yatırım ve finansman araçları arasındaki ilişkileri sistemli olarak düşünmeye zorlar. Planlama bu amaçlar arasında tutarsızlık var ise bunu açığa çıkarmalıdır. Finansal planlar, yöneticileri teşvik eden somut araçların belirlenmesine yardımcı olur. Performans ölçüm standartlarının oluşmasını sağlar. (Brealey, Marcus, & Myers, 2007, s. 496)
Planlama, üst düzey yöneticileri için yönetmek ve sorunları kavrayabilmeleri için de yararlıdır. Planlama da değişen koşullara sürekli uyum esastır. Planlar bu değişen durum ve koşullar çerçevesinde yeniden gözden geçirilir ve düzeltilir. Planlamanın büyük şirketlerde olumsuz etkisi de yöneticileri tutucu stratejiler izlemeye yöneltmesi, maliyetlere, karlılığına aşırı önem verilerek yeni iş fırsatlarının kaçırılmasına yol açması ve büyümeyi sınırlandırmasıdır. (Akgüç, s. 164)
Finansal planlama kısa vadeli ve uzun vadeli olmak üzere iki temel gruptan oluşur. Kısa vadeli planlamanın süreci genellikle 12 aya kadar uzanmaktadır. Bu tür planlamanın konusu, işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeyecek yeterli nakdi olup olmadığı ve kısa vadeli borçlanmanın en uygun şartlarla yapılması üzerine yoğunlaşmaktadır. Finansal planlamada üzerinde durulması gereken diğer zaman dilimi uzun vadedir. Ve genelde 3 yıl ve üstü ya da 5-10 yıl arası olarak kabul edilmektedir. 1-3 yıl arası ise orta vade olarak kabul edilmektedir.
1.1.FİNANSAL PLANLAMA NEDİR?
Finansal planlama: firma için uygun yatırım ve finansman tercihlerinin analizini, şu an aldığımız kararların gelecekteki sonuçlarının tahminini, hangi alternatifin uygulanacağına karar verilmesini ve finansal planda saptanmış amaçlar yönündeki performansın ölçülmesini kapsayan bir süreci ifade eder. (Brealey, Marcus, & Myers, 2007, s. 496)
Bu finansal planlama süreci hangi risklerin alınmaya değer olduğuna ve hangilerinin de gereksiz olduğuna karar veren bir süreçtir. Firma uzun dönemi de kısa dönemi de planlamalıdır. Kısa vadeli planlama 12 ayı aşmaz. Burada daha çok uzun vadeli planlamadan bahsedeceğiz. Planlama ufku, bir finansal plana uygun düşen bir zamandır. Tipik bir planlama ufku 5 yıldır. Bazı firmaların 10 yıl ve üzeri de olabilir. (Brealey, Marcus, & Myers, 2007, s. 497)
Finansal planlamanın temel amaçlarından biri firmanın amaçlarını netleştirmektir. Diğer amaçları ise kaynak dağılımını iyileştirmek, kaynakların en umut verici iş alanlarına akmasına olanak vererek kaynak kullanımında etkinlik sağlamaktır. (Akgüç, s. 163)
Finansal planlama büyük resme odaklanır. Finansal planlamacılar tek proje temelinde çalışmazlar. Küçük projeler bir araya getirilir ve tek bir proje gibi işlem yapılır. Bu çalışmalar üst düzey yöneticilerin yaptığı stratejik planları yansıtmalıdır. Stratejik planlama, sermaye bütçelemesini içerir. Bu süreçte finansal planlamacılar yatırıma faaliyet açısından bakar ve ayrıntılara takılmaz. Planların çoğu finansman planının özeti gibidir. Burada kar payı politikasına ilişkin görüşlere de yer verilmelidir. Firma ne kadar çok kar dağıtırsa, dağıtılmayan karlar dışındaki kaynaklardan o kadar sermaye bulmak zorunda kalacaktır. (Brealey, Marcus, & Myers, 2007, s. 498)
Firmanın başlıca fon kaynağı kendi faaliyetleridir. Firma elindeki sabit kıymetlerle üretmek ve satmak için hammaddeyi, emeği ve diğer girdileri bir araya getirir ve üretimde bulunur. Ürettiği mal ve hizmetleri satarak satış geliri elde eder. Satış gelirinden satılan malın maliyetini çıkarınca brüt faaliyet karına ulaşır. Brüt faaliyet karından yönetim ve pazarlama, yıpranma payı ve faiz giderlerini düşerek vergiden önceki kara ulaşır. Vergiden önceki kardan vergiyi düşerek net kara ulaşır. İyi yönetilen firmalar baktığımızda faaliyetlerini önceden hazırlanmış planlara göre yürüttüğünü, planların da tahmin edilmiş bütçeler ve finansal tablolar üzerine bina edildiklerini görürüz. (Okka, 2009, s. 167-168)
Finansal planlama; firma için mümkün yatırım ve finansman tercihlerinin analizini, şimdi alınacak kararların gelecekteki sonuçlarını ve tahminini, hangi alternatifin uygulanacağına karar verilmesini, mali planda saptanmış amaçlar yönündeki performansın ölçülmesini kapsar. (Savcı, 2010, s. 241)
Finansal planlama sadece tahmin değildir. Planlamacılar gelecekteki muhtemel olaylar kadar muhtemel olmayan olayları da düşünürler. Böylece gerçekleşebilecek tehlikeleri görürler ve buna göre önlem alırlar. Planlamacılar planın en olası koşullar altındaki sonuçları üzerinde çalışırlar. Ve her seferinde bir varsayımı değiştiren duyarlılık analizini kullanırlar. (Brealey, Marcus, & Myers, 2007, s. 499)
Bir finansal planda bulunması gereken hususlar aşağıdaki gibidir:
-
i.Finansal planda firmanın açık bir şekilde stratejik, işlemsel faaliyetleri ve finansal amaçları belirtilmelidir.
-
ii.Planın üzerine bina edildiği varsayımlar açıklanmalıdır
-
iii.Belirlenen stratejilerin çerçevesi çizilmelidir, iyi tanımlanmalıdır.
-
iv.Beklenmedik olaylar için öngörülerde bulunulmalıdır.
-
v.Bütçe sistemi iyi kurulmalıdır.
-
vi.Finansal programlar iyi bölümlendirilmeli, aralarındaki koordinasyon iyi kurulmalıdır.
-
vii.Planlama dönemi içinde proforma bilanço, gelir tablosu ve diğer proforma finansal tablolar hazırlanmalıdır. (Okka, 2009, s. 171)
Finansal planlamanın önemli unsurlarından biri de ekonomik varsayımlardır. Bunların başlıcaları faiz oranları ve vergi oranlarıdır. Firma plan boyunca geleceğe yönelik pek çok ekonomik varsayımda bulunmak zorundadır. (Ercan & Ban, 2009, s. 53)
Bu modülde şu başlıklar ele alınmaktadır.
1.GİRİŞ ve TANIMLAMALAR
2.FİNANSAL PLANLAMA YÖNTEMLERİ
3.FİNANSAL PLANLAMA MODELLERİ
4.PLANLAMACILAR DİKKAT
5.DIŞ FİNANSMAN VE BÜYÜME
6.PROFORMA BİLANÇO UYGULAMASI
