HASTANELERDEKİ SAĞLIK HİZMETLERİNDE KALİTE YÖNETİM SİSTEMLERİNİN MALİYET FAYDA, MALİYET ETKİLİLİK ANALİZİ GÖSTERGELERİNİN İNCELENMESİ

1. Uzm.Dr. Zeynep L. Çıraklı[1], 2. Yrd.Doç.Dr.Ferhat SAYIM[2]

Özet

Hastaneler, sağlık hizmeti üreten bir hizmet işletmesi çeşididir. Hastanelerde kalite yönetim sistemi uygulanması yaklaşımı, tüm hastalara ihtiyaç duydukları bakımı hastaneye girdiklerinden itibaren vermeyi güvence altına almalıdır.

Sağlık hizmetlerinin maliyetleri giderek artmaktadır. Buna karşılık gelir dağılımında meydana gelen değişmeler bütün bireylerin sağlık hizmetlerinden adalet ve etkililik ölçütlerinde faydalanmasını güçleştirebilmektedir. Sağlık hizmetlerinin finanse edilmesinde yaşanan sorunlar hizmetin sunumunu etkilemektedir. Sağlıklı bir toplum için sağlık hizmetlerine eşit  erişim sağlanması, kaliteli yaşam süresinin  uzatılması kaçınılmazdır. Bu anlamda sağlıkta kalitenin, ayrılan kaynakların belirlenen ihtiyaçlara ve beklentilere uygun ve sürekli olarak yönlendirilmesi olduğundan bahsedebiliriz. Bu anlamda sağlıkta kalite ihtiyaçları ve mantıklı beklentileri tam ve sürekli olarak en ekonomik şekilde karşılamaktır. İnsanların hem ihtiyacı olan, hem de arzu ettikleri sağlık hizmetinin en düşük maliyetle verilmesi amaçlandığında maliyetlerin düşürülmesi önemlidir.

Sağlık hizmetlerinin organizasyonunda ekonomik bakış ile kaynakların verimli kullanımı öne çıkmaktadır. Bunun için bazı bilimsel yöntemler ile ulaşılan düzeyin ölçülmesi ve hedefler ile karşılaştırılması gerekmektedir. Bu ölçüm çoğu zaman diğer kurumların ulaştıkları seviye ile karşılaştırmada da kullanılmakta ve çoğu zaman bu daha önemli olarak görülmektedir. Bu tür bir karşılaştırmanın yapılabilmesi ise kullanılan analiz yöntemleri ile birlikte analizde kullanılan veri setlerinin ve sınıflandırma sistemlerinin de birbiriyle aynı olmasını gerektirmektedir. Ülkemizde hem kamu hem de özel sektör hastanelerinde Kalite Yönetim Sistemleri giderek daha fazla ön plana çıkmaktadır. Bu sistemler çoğu zaman, mevcut kaynaklarla sağlık hizmetlerinde kaliteye dair istatistiklerin yükseltilmesi için yapılan bir takım reorganizasyon ve kontrol faaliyetleri ile karşımıza çıkmaktadır.

Ancak unutulmamalıdır ki kalite yönetim sistemleri de sisteme ayrı bir maliyet getirmektedir. Kalite yönetim sistemleriyle hedeflenenlerin belirlenmesi ve güncellemelere açık bir yapı oluşturulması bu sistemlerden bekleneni vermede önemli olacaktır. Biz bu çalışma ile kalite yönetim sistemlerine dair kafa karışıklığını giderecek çapta bir literatür taramasının yanında bu sistemlerin yerleştirilmesinde ve faydalarının ölçülmesinde kullanılacak yöntemleri incelemekteyiz. Maliyet-fayda ve Maliyet-etkililik analizlerinin kalite yönetim sistemlerinin çıktılarının ölçülmesinde nasıl kullanılabileceğine dair tespitler çalışmamızın hedeflerindendir. Yine bu analizlerde kullanılacak veri setlerinin oluşturulmasına dair örnek uygulamalar ve elde edilecek tespitlerin yayımlanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: “Kalite Yönetim Sistemleri”, “Sağlık Hizmetleri”, “Maliyet Fayda Analizi”, “Maliyet Etkililik Analizi”

A  STUDY OF COST-BENEFIT ANALYSIS AND COST-EFFECTIVENESS ANALYSIS INDICATORS  FOR QUALITY MANAGEMENT SYSTEMS ON HOSPITALS

Abstract

Hospitals are service businesses that deliver health services. Practicing quality management system approach at hospitals should assure that all the patients are provided with all the care they require as soon as they enter the hospital.

Gradual increase of the costs of health services on the one hand and changes in income levels on the other jeopardize obtaining of health services for all individuals in a just and effectivenessmanner. Problems encountered in financing health services impact the delivery of these services.  Ensuring equal access to health services and increasing life expectancy are essential for a healthy society. In this situation, we can assume that the quality on the health services is the direction of allocation resources continually and suitably to determined needs and expectations.  In this sense, quality in health means  to meet  requirements and rational expectations fully and constantly, in the most economical way. When the required and desired health services are aimed to be delivered with the lowest possible costs, cost reduction becomes important.

Economic approach and profitability of sources are coming into prominence at the  organization of  health services . Therefore, reached levels has to be measured, and compared with the targets. This measurement is often used to make a comparison with other companies’ levels, and sometimes it becomes more important. To be able to make such a comparison, along with the methods for the analysis, data sets and classification systems for analysis should be the same. In our country, quality management systems are becoming more prominent in both community and private hospitals. These systems are usually revealing themselves as reorganization and control actions in order to elevate the statistics of quality in health services with present sources.

However, it should be kept in mind that quality management systems are adding different costs to the health system. The determination of the quality management system targets and to become current will very important for the expectations of system. We are studying a literature search to remove the confusion and, we are studying the utility measuring methods at system setup. The determinations of how are using the cost benefit analysis and cost effectiveness analysis at measuring of outputs for quality management systems are targets of our study. Furthermore we are aiming the model application about set up data sets for these analyses. Additionally we are aiming publish the determination of these data sets.

Key Words:“Quality Management Systems”, “Health Service”, “Cost-Benefit Analysis”, “Cost-Effectiveness Analysis”