Tam Rekabet Piyasasında Firma Dengesi
Tam Rekabet Piyasasında Firma Mallarına Talep ve Firma Gelirleri
1) Firma Malına Talep
Bir firmanın üretim yapmasının temel nedeni, gelir elde etme isteğidir. Firma ürettiği mal veya hizmet, piyasada ne kadar çok talep ediliyorsa, üretime o kadar fazla devam etme isteği duyacaktır. "Firma Malına Talep" kavramı tam rekabet (serbest rekabet), piyasası için geçerlidir.
Tam rekabet piyasasında her satıcı firma, piyasa fiyatını veri olarak kabul etmek zorundadır. Bu yüzden tam rekabet piyasasında firma malına talep eğrisi özel bir talep olup yatay eksene paralel bir doğru şeklindedir.
Burada talebin sıfırdan sonsuza kadar alacağı her değerde, fiyatın değişmediği görülüyor. Bunun nedeni piyasada aynı malı arz eden (n) tane, yani çok fazla sayıda üretici olmasıdır.
2) Firma Gelirleri;
a) Toplam Gelir (TG): Bir firmanın toplam geliri piyasa türü ne olursa olsun mal veya hizmetin satış fiyatı ile satış miktarının çarpımına eşittir.
TG= F.M
TamRekabet piyasasında fiyat sabit olduğu için formüldeki fiyat (F) sabit olacak bunun sonucunda Toplam Gelir fonksiyonu pozitif eğimli bir eğri şeklini alacaktır. Bunun yanında miktar "0" olduğunda toplam gelirde "0" olacağından bu doğru orjinden başlar.
Örneğin burada yatay eksende işaretlenen 100 birim X malının, adedinin 3 milyon TL.'sına satıldığını düşünelim. Satış miktarı sıfır iken toplam gelir sıfır, satış miktarı 100 iken 300 milyon TL. olacaktır.
b) Ortalama Gelir (OG)
Üreticinin, talep edilen malların bir birimi başına düşen gelirini ifade eden ortalama gelir (OG), tam rekabet piyasasında satış fiyatına eşit olmaktadır.
Sebebi tam rekabet piyasasında fiyatın veri olmasıdır.
c) Marjinal Gelir (MG)
Üreticinin sattığı son birim maldan sağladığı gelir marjinal gelire denir. Tam rekabet piyasasında marjinal gelir fiyatta eşittir.
MG =DTG /D A
MG= F
Tam rekabet piyasasında fiyata eşit olduğunu açıkladığımız ortalama ve marjinal gelir birbirine eşittir. (F=MG=OG)
Tam Rekabet Piyasasında Ortalama Gelir, Marjinal Gelir ve Fiyat Doğrusu.
Kısa Dönemde Tam Rekabette Firma Dengesi
KAR MAKSİMİZASYONU
Toplam kâr katlanılan toplam maliyetlerle elde edilen toplam gelirler arasındaki farktır. Bu yüzden katlanılan toplam maliyet ile sağlanan toplam gelir birbirine eşit olduğu zaman kârdan söz edemeyiz. Ancak TG>TM olduğunda kârdan TG
TK=TG-TM
Toplam kârın tam rekabet piyasasında hangi üretim düzeyinde maksimum olacağını belirlemek için aşağıdaki çizimi inceleyelim.
Şekilde işaretlenen (a), (b) noktaları ve (Ma), (MO) ve (Mb) üretim düzeylerinin izdüşümleri yukarıdaki çizimde aynı noktalarla açıklanmıştır. Bu nedenle söz konusu firmanın kâr elde edebildiği üretim aralığı (Ma-Mb) olurken, Maksimum kâr (M0) üretim düzeyinde sağlanmaktadır. Bu üretim düzeyinde kâr maksimizasyonu koşulu adını verebileceğimiz marjinal maliyet, marjinal gelir eşitliği de (MM=MG) sağlanmaktadır. Bu üretim düzeyinde toplam kâr maksimum olurken, toplam kârdaki artış durduğundan A Kâr, yani marjinal kâr sıfır olmaktadır. Üretim daha da artarsa, toplam kâr azalacak ve sıfıra hatta negatif değerlere inebilecektir.
TAM REKABET PİYASASINDA KISA DÖNEM FİRMA ARZ EĞRİSİ
Hatırlanacağı gibi sabit maliyetler bir firmanın üretim yapmasada katlandığı maliyetlerdir. O zaman firma en azından değişken maliyetlerini karşılayabildiği sürece üretimini durdurmayacaktır. İşte fiyatın ortalama değişken maliyete eşit olduğu noktaya kapanma noktası adı verilir. (F=ODM) fiyat ortalama değişken maliyetin üzerinde olduğu sürece firma arz etmeye (üretim yapmaya) devam edecektir. Yani tam rekabette firma arz eğrisi marjinal maliyet eğrisinin ortalama değişken maliyet eğrisinin üzerinde kalan kısmıdır
TAM REKABET PİYASASINDA UZUN DONEMDE FİRMA DENGESİ
Uzun dönemde firma dengesini incelemeye başlamadan önce şu iki kavramın farkını ortaya koymamız gerekir. Bunlar normal kâr ve normal üstü kârdır.
Normal kâr başabaş noktalarında söz konusudur. Başabaş noktası iki şekilde ifade edilebilmektedir.
TG=TM
OG = OM eşitliğinin sağlandığı noktalar.
Normal üstü kâr ise TG>TM olan üretim düzeylerinde söz konusudur. O zaman tam rekabet piyasasında faaliyette bulunan bir firmanın kısa dönemde normal üstü kâr elde ettiğini söyleyebiliriz. Ancak uzun dönemde normal üstü kâr ortadan kalkmakta ve bütün firmalar normal kâr elde etmektedir. Bunun nedeni bu piyasaya giriş çıkışın serbest (mobilite özelliği) olmasıdır. Bu sayede normal üstü kârı gören diğer firmalar piyasaya girerek arzın artmasına ve fiyatların düşmesine neden olmaktadır. Böylece uzun dönem dengesinde
Fiyat= Ortalama Maliyet= Marjinal Maliyet= Marjinal Gelir eşitliği sağlanmaktadır
http://www.ekodialog.com/Acik_ogretim_iktisat/tam_rekabet_piyasasinda_firma_dengesi.html
